Yunan Mitolojisi

  Mitoloji

Yunan Mitolojisi ve Mitler

Platon mitlerin altında yatan gücü fark etmiş ve bunu öğrencilerine de öğretmiştir. Tüm yaşanmış gelenekler gibi Yunan mitolojisinin gücü de kolektif doğasından gelmektedir. Belirli bir yazar tarafından yazılan hikayelerin efsanelerin tersine, bir mit, kendisini anlatan hikaye yazıcısı veya ondan yararlanan drama yazarının dinleyiciler tarafından kolaylıkla anlaşılabilir sistemi ile kendi ayakları üzerinde durmuştur.

Bunun yanı sıra günümüzde hala söz edilen, babasını öldürüp annesi ile evlenen Oidipius’ un boğa başlı adamın kafasını kesen, Atinalı kahraman Theseus bunlar sıklıkla Yunan mitolojisininde adları geçen kahramanlardır. Romalılarda Asi Dionysos çok ciddi sorunlar çıkarmıştır. Bitki, şarap ve esrilik tanrısı Yunanlılar için hiç bir zaman uygun olmamıştır. Aslen Trakyalı olan Yunan tanrılarını benimseme işi MÖ 2. yüzyılda Yunan ve Roma mitolojilerinin tamamen birbirleri içinde eriyerek devam etmişlerdir. Romalı kahramanlar asla Herakles gibi tanrılar ile mukayese edilemez. Hıristiyan İncilindede konuları geçen Yunan mitleri ve mitolojisinin hepsi tek bir kaynakta toplanarak metin haline getirilmiştir. Aynı şekilde Hinduizmdeki Vedalar gibidir. Bunlar tek bir orijinal metinde bulunurlar. Eski mit efsaneleri Tunç çağından başlayan bir sözlü geleneğin bir parçası olduğunu, o zamanın yaşayış, arazi, barınma ve temaları işlenerek, klasik döneme ait yazıları literatürlerde bulunur.

Şair Homeros‘un MÖ 8. yüzyılda; ilyada ve Odyssey efsanesini ve Truva Savaşının neden ve sonucunu yazmıştır. Bunları okuyan ve dinleyenler; konulara aşina olurlar. Tanrıları ve tanrıçaları tanırlar.

Örneğin günümüzde Bir çok tüketicinin beğenerek aldığı marka isimler tarihteki mitlerde esinlenerek koymuşlardır. Örneğin; Nike spor ayakkabı ismini Zafer Tanrıçasından almıştır. Bundan başka web sitesi Amazon.com efsanevi kadın savaşçı tanrıçalarından esinlenerek ismini koymuşlardır. Yeri gelmişken Amazon efsanesine göz atalım. Birçok lise, üniversite ve profesyonel spor takımları mitolojik kaynaklarda isimleri geçen tanrılardan almıştır. Örneğin, Titan, Spartalılar ve Truva Atları gibi.. Şair Hesiod’un yazdığı MÖ 700 yıllarında Thegonia eseri mitolojideki ilk yazılı eserdir. Bu eserde hiçlikten kaosa evren yolculuğunu anlatır. Yazılı eserde; kaosun evrimleşerek Gaia (Toprak), Uranüs (Gökyüzü), Pontos (Deniz) ve Tartaros (Karanlıklar Ülkesi yeraltı) bu soylardan gelen tanrı ve tanrıçaların aile soy ağaçlarını yazmıştır.

Yunan mitlerinin merkezi olan Olimpos dağı belirtilmiştir. Yunanistanın en yüksek dağı olarak belirtilen yerde; tanrı ve tanrıçaların yaşadıklarını belirtmiştir. Onların insan yaşamının her yönüne hükmettikleri belirtilmiştir. Daha sonraları Yunan yazarlar ve sanatçılar kullanılan ve kendi çalışmalarında bu kaynaklardan üzerine geliştirdiler. Örneğin, mitolojik figürler ve olaylar Aiskilos, Sofokles ve Euripides’in ve Pindar ve lirik şiirleri 5. yüzyıl oyunlarında görünür.

Her şeyin başlangıcı Kaos , 12 Titan ve Titanların Savaşı . Bu arada yeri gelmişken Agdistis efsanesinden de bahsetmek gerekir. Her ne kadar tanrı olmasa da Aşil önemli bir karakterdir.

Tanrılar ve Tanrıçalar

Afrodit – Aşk tanrıçasıdır. Aphrodith’in doğuşu ile ilgili iki ayrı hikaye vardır. Birinci hikayede Aphrodith’in Zeus ve Dione’nin kızı olduğu yönündedir. İkinci hikayede ise Uranos’un hayalarından akan damlaların etrafında oluşan köpükten doğduğu söylenir. Aphrodith, Hephaistos’un eşidir. Bu evliliği istemeden yapar. Bu yüzden eşini sık sık aldatır. Ares, Hermes gibi tanrıların yanı sıra ölümlü erkeklerle de birlikte olur. Paris tarafından dünyanın en güzel kadın seçilir

Apollon – Güneş, sanat, kehanet tanrısıdır. Okçuluğu ile ünlüdür. Elinde tuttuğu ok güneş ışıklarını temsil eder. Zeus ve Leto’nun oğludur. Ay tanrıçası Artemis’in ikiz kardeşidir. Daphne’ye olan aşkı ünlüdür. Delphi tapınağının tanrısıdır.

Ares – Savaş tanrısıdır. Athena, strateji ile yapılan savaşları temsil ederken Ares, güce dayalı ve körü körüne savaşı temsil eden tanrıdır. Zeus ve Hera’nın oğludur. Tanrılar arasında en nefret edilen ve en çok rezil olan tanrıdır.

Artemis -Ay, avcılık, ve okçuluğun tanrıçasıdır. Zeus ve Leto’nun kızıdır. İkiz kardeşi Apollon gibi onun oku da Ay ışıklarını temsil eder. Hiç evlenmeyen tanrıça bakire olmayan kadınlara karşıda çok katıdır.

Athena – Bilgeliğin ve savaş stratejilerinin tanrıçasıdır. Zeus’un Metis’ten doğan kızıdır. Zeus, babası Kronos gibi tahtını kaybetme korkusu duyduğunda Athena’ya hamile olan Metis’i yutar. Ancak Athena savaş zırhı ve mızrağı ile Zeus’un başından doğar. Bir başka görüşe göre Athena’yı yutan Zeus, Athena’dan özür dilemek için ona zırh ve mızrak hediye eder. Bakireliği ile övünen Athena, Zeus’un en sevdiği çocuğudur.

Demeter – Tarım ve bereket tanrıçasıdır. Zeus’un eşlerinden biridir. Hades’in, kızı Persephone’yi kaçırması ve ona kavuşmasını anlatan hikaye Demeter’in en bilinen hikayesidir. Kızına kavuşması ile toprak bereketlenir. Kızının yeniden Hades’in yanına dönmesi ile kış mevsimi başlar.

Dionysus – Şarap ve Bereket tanrısıdır. Zeus ve Semele’nin oğludur. Zeus’u tüm ihtişamı ile gören Semele’nin yanması ile karnındaki Dionysos yanmaktan kurtulur. Zeus Dionysos’u baldırında saklar ve Dionysos Zeus’un baldırından doğar.

Helios – Yunan güneş tanrısı

Hades – Yeraltının ve ölüler diyarının tanrısıdır. Kronos ve Rhea’nın oğludur. Yeraltı zenginlikleri de Hades’e aittir. Görünmezlik miğferine sahiptir. Homeros tarafından kötü bir imaj çizilse de Romalılar tarafından zengin anlamına gelen Plüton adıyla anılmıştır. Demeter’in kızı Persephone ile evlidir. Kerberos adlı üç başlı bir köpeği yeraltı dünyasına bekçilik eder.

Hephaistos – Demircilik, madencilik ve ateş tanrısıdır. Tanrıların ve kahramanların zırhlarını Hephaistos yapar. Hera’nın oğludur. Tanrılar arasında en çirkin tanrıdır. Zeus’un Athena’yı kendi başına doğurmasına sinirlenen Hera, Hephaistos’u tek başına doğurur. Ancak çok çirkin ve topal olan Hephaistos’u Olimpostan aşağı atar. En yetenekli tanrılardan olduğu için Olimpos’a geri alınır. Burada tanrılar için çok güzel saraylar inşa eder. Eşi Aphrodith tarafından Ares ile aldatılır. Hazırladığı tuzak sayesinde Aphrodith ve Ares’in rezilliğini ortaya çıkarır.

HeraZeus’un eşi olarak baş tanrıça statüsüne sahiptir. Evlilik, kadın ve bereket tanrıçasıdır. Çapkın eşi Zeus’u kıskanması ile tanınır. Argos adında yüz gözlü bir deve sahiptir. Argos’u Zeus’un sevgililerinden İo’nun başına bekçi olarak diker. Ancak tanrıların habercisi Hermes onu öldürerek İo’yu kurtarır. Zeus ile birlikteliğinden Ares, Hebe ve Eileithyia’yı doğurur. Tek başına Hephaistos’u doğurur.

Hermes – Tanrıların habercisi ve ticaretin tanrısıdır. Kurnazlığı ve hızı konusunda hiçbir tanrı onu yenemez. Zeus ve Maia’nın oğludur. Hades’in hüküm sürdüğü ölüler diyarına girip çıkabilen nadir kişilerdendir.

HestiaKronos ve Rhea’nın kızıdır. Ev bereketinin tanrıçasıdır.

NemesisNemesis kelime anlamı olarak “kader” ya da “karma” kavramlarıyla ilişkilendirilebilir. Nemesis adaleti sağlamak için intikam almayı savunan merhametsiz bir tanrıcadır. Yunan mitolojisinde, aşırı gurura düşenleri cezalandıran, yapılan hata veya kötülüğün karşılığını getiren, kaderin vücut bulmuş hali, merhametsiz bir tanrıçadır. Nemesis’in Oceanus ile Zeus’un kızı olduğu ve Troyalı güzel Helen ’in annesi olduğu bilgisi de mitolojik kayıtlarda göze çarpmaktadır. Ayrıca Thamis de adaleti dağıtan tanrıçaydı. Nemesis ise adaletin kılıcı rolünü oynuyordu diyebiliriz.

Persephone – Yeraltı dünyası tanrıçası

Poseidon – Denizlerin, depremlerin ve atların tanrısıdır. Üç dişli bir mızrak kullanır. Atina şehri için Athena ile girdiği yarış ve Medusa ile olan ilişkisi en bilinen hikayelerdir. Bu iki olay yüzünden Athena ile pek anlaşamazlar. Periler ile olan birlikteliğinden tek gözlü devler olarak bilinen kykloplar doğmuştur. Homeros’un anlattığı Odysseia destanında Truva savaşından sonra geri dönüş yolunu tutan Odysseus, bir kyklop olan Polyphemus’un gözünü kör etmesi üzerine Polyphemus, Babası Poseidon’a Odysseus’un evine dönememesi için dua eder. Oğlunun duasını duyan Poseidon, Odysseus’un yoluna birçok engel koyar. Ancak diğer tanrıların yardımı ile gemisini ve tüm tayfasını kaybetmiş bir şekilde evine döner.

Selene – Yunan ay tanrıçası

Zeus – Tanrıların, insanların, gökyüzünün ve şimşeklerin tanrısıdır. Çapkınlıkları ile ilgili birçok hikaye vardır. Tanrıçalar dışında ölümlü kadınlarla da ilişkileri olur. Hatta erkek güzeli olan Ganymedes’e ilgi duyduğu biliniyor. Birçok tanrının yanı sıra yarı-tanrının da babasıdır. İnsanlardan olan çocuklarından Herakles (Herkül) ve Perseus en bilinenleridir. Şekil değiştirme yeteneği olan Zeus, bu gücünü çoğunlukla kadınlar ile olan birlikteliklerinde kullanır.

Bir cevap “Yunan Mitolojisi”

  • Yunan tanrıları intikam peşindeki azgın bir çete gibidir. Burada tek tek ele alamayacağımız kadar çokturlar, bu nedenle Titanların devrilmesinden sonra hüküm süren on iki tanrıdan oluşan Olimposlulara odaklanmayı seçtim. Bu on iki tanrıdan on biri Olimpos Dağı’nda yaşardı, on ikinci tanrı olan Hades ise yeraltında yaşamaya mahkum edilmişti. Tanrıların hepsi birbiriyle didişir, kavga ederlerdi; aralarında büyük aşklar başlayıp kısa zamanda sönerdi. Birbirlerine hissettiklerini dışavurup birbirlerinden intikam almaya çalışırken ölümlülerin hayatlarına da karışırlardı.

Yorum yaz